Devetog novembra 2008. g. navršava se 70 godina od „kristalne noći“; 70 godina od čina kojim je označen otvoren poziv na nekažnjeno nasilje nad Jevrejima, što je rezultiralo holokaustom.
To nije prvi pogrom nad Jevrejima, ali jeste najmasovniji i u tom pogromu su i Srbi učestvovali.
Prema podacima Jevrejske verske zajednice „pred Drugi svetski rat u Beogradu je živelo oko deset hiljada Jevreja; oko 80% su bili sefardski Jevreji, koji su se do kraja XIX veka služili španskim jezikom kao govornim, a 20% su bili aškenaski Jevreji kojima je govorni bio jidiš, mešavina nemačkog i hebrejskog jezika.“
Danas u Beogradu živi oko 2200 Jevreja a u Srbiji ih ima 2500-3000; najviše ih je u Novom Sadu, Subotici, Zrenjaninu, Leskovcu i Nišu.
Skoro od samog početka svog postojanja, Jevreji su žrtve negativnih stereotipa i predrasuda koje drugi narodi imaju o njima, priča da upravljaju tajnim svetskim centrima moći iz kojih direktno utiču na sudbinu pojedinca, države i sveukupne populacije, svetskoj jevrejskoj zaveri, da prenose strašne bolesti...
I u klasičnom i modernom antisemitizmu literatura i novinarstvo, zasnovani na falsifikovanim istinama i kvazinaučnim dokazima, bili su i ostali nesporan način propagiranja i širenja mržnje prema Jevrejima. Mnogo puta ponovljena laž i mnogo puta falsifikat ponuđen kao naučni dokaz biće prihvaćen kao istina. Svejedno je da li se mržnja prema Jevrejima propagir i širi putem „Protokola sionskih mudraca“ ili „Kraljevstva Hazara“, a primera ima bezbroj.
Neopravdano skrajnuta na margine javnog života u Srbiji, danas Jevrejska verska zajednica pokušava da se od neosnovanih antisemitskih napada izraženih kroz literaturu i novinske članke brani demantijima, ali je pitanje da li i koliko ti demantiji imaju efekta. O današnjem položaju Jevreja u Srbiji mogla bi biti tema u nekom od narednih brojeva „Republike“.
U znak sećanja na pogrom nad Jevrejima u toku Drugog svetskog rata, ustanovljen je međunarodni Dan akcija protiv fašizma, rasizma, ksenofobije i antisemitizma.
Taj dan u Srbiji uglavnom obeležavaju Žene u crnom i još nekoliko NVO koje se bave promocijom i zaštitom ljudskih prava, kao što će učiniti i ovog novembra. I to je sve, a iako Srbija Jevrejima duguje mnogo više.
Persa Vučić