Žene – umetnice, književnice, feministkinje i aktivistkinje u poslednjim decenijama XX veka
Jedan broj žena je poslednje dve decenije XX veka smatrao da ih javna uloga koju imaju u društvu obavezuje na iznošenje mišljenja, kritike i reakcije na sve što se ticalo slobode i prava pojedinaca i pojedinki. Počeci angažmana za neke od njih sežu u rane osamdesete godine, kada se u okviru Odbora za odbranu slobode misli i izražavanja pokreću razne inicijative protiv verbalnog delikta i za zaštitu ljudskih prava.
Neke od tih žena su devedesetih godina nastavile svoj angažman, u promenjenim okolnostima, kao osnivačice ili aktivistkinje Civilnog pokreta otpora, te učestvovale u svim antiratnim manifestacijama i mirovnim akcijama u Beogradu.
Bilo je i žena koje su delovale u okviru Beogradskog kruga, čije su se sesije održavale od 1992. do 1995. godine. Beogradski krug je postao sinonim za tzv. Drugu Srbiju, što je značilo Novu, Drugačiju, Različitu, Paralelnu Srbiju. Termin je korišćen radi preciznog razgraničenja od nacionalističkih, populističkih i, pre svega, militarističkih opcija tadašnjeg režima i opozicije.
Olga Popović Obradović je rođena u Mariboru, 1954. godine. Roditelji Vujadin Popović i Radmila Ajtić su od rane mladosti bili članovi Komunističke partije Jugoslavije i pripadnici partizanskog pokreta od 1941. godine. Učestvovali su u borbama za oslobođenje Makedonije.
Odrasla je u Beogradu, gde je završila osnovnu školu i gimnaziju.
Diplomirala je na Pravnom fakultetu 1977. godine, kao jedan od najboljih studenata svoje generacije. Godinu dana kasnije postala je asistent pripravnik za predmet Istorija države i prava naroda Jugoslavije.
Magistarske studije je nastavila na Pravno-istorijskom smeru pri Pravnom fakultetu u Beogradu. Magistarski rad pod naslovom Državno uređenje u nacrtu ustava Stojana Protića (1920. god.) odbranila je 1985., a doktorsku disertaciju, Parlamentarizam u Kraljevini Srbiji 1903-1914. - 1996. godine.
U dva navrata, od novembra 1981. do marta 1982. i od decembra 1988. do marta 1989. bila je na stručnom usavršavanju na Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Visoka škola društvenih nauka) u Parizu.
Posle odbrane doktorske disertacije, 1997. godine počinje da radi kao docentkinja na predmetu Nacionalna istorija države i prava, na Pravnom fakultetu u Beogradu. U isto zvanje je ponovo izabrana 2002. godine. Kao predavač po pozivu učestvovala je u nastavi na poslediplomskim studijama na Centralnoevropskom univerzitetu u Budimpešti, 2000 godine. Od 1999. do 2002. bila je voditelj kursa i predavač na Alternativnoj akademskoj obrazovnoj mreži u Beogradu. Bila je članica i više domaćih i međunarodnih istraživačkih projektnih timova.
Pored monografija o Stojanu Protiću i Parlamentarizmu u Srbiji, koautorka je još dve monografije, Parlamentarizam u Crnoj Gori, Podgorica 2002. i Moderna srpska država 1804-2004, Hronologija, Beograd 2004. Napisala je preko trideset članaka i studija iz oblasti moderne pravne istorije Srbije i Balkana.
U poslednje dve decenije XX veka, igrom istorijskih okolnosti, gotovo sva pitanja kojima se istraživački bavila postala su aktuelna za ondašnju stvarnost i budućnost Srbije. Kao i jedan broj drugih naučnih istraživača, koji su postali angažovani intelektualci, i Olga Popović Obradović je svoje veliko znanje i iskustvo stavila na raspolaganje. Govorila je i pisala o liberalnom rukovodstvu u Srbiji sedamdesetih godina dvadesetog veka, decentralističkom Ustavu SFRJ iz 1974. godine i ulozi Srpske pravoslavne crkve u sukobima na tlu bivše Jugoslavije.
Sa osamnaest svojih kolega i koleginica je 1998. stupila u štrajk protiv univerzitetskih vlasti zbog protivpravnog otpuštanja profesora Vladimira Vodinelića sa Pravnog fakulteta u Beogradu. Bila je i među dvadesetak profesorki i profesora koji su te godine osnovali Centar za unapređenje pravnih studija (CUPS), kako bi doprineli promovisanju i realizaciji ideje o vladavini prava i otvorenom i demokratskom društvu.
Tragala je za odgovorom na pitanje Zašto je ubijen Zoran Đinđić i kako je to bilo moguće. U jednom od intervjua koji je dala Glasu javnosti, objasnila je razloge za ubistvo Đinđića, te kako je ideja i vizija moderne Srbije koju je on simbolizovao, postala problematična. Isticala je da je Srbija, nakon svršenih ratova devedesetih i zločina neviđenih razmera, morala neumitno da uđe u doba odgovornosti. Nažalost, se pokazalo da Srbija nije spremna za suočavanje s prošlošću i da se većina ljudi boji moralne i političke odgovornosti.
Upozoravala je na opasnosti od politike legalizma, zapravo kontinuiteta sa prethodnim režimom, koja se oslanjala na antihaški lobi i organizovani kriminal, koji su se vrlo brzo nakon 5. oktobra rekonsolidovali i sve više dobijali na značaju.
Posle njene smrti, 2009. godine, objavljena je knjiga Kakva ili kolika država, Ogledi o političkoj i društvenoj istoriji Srbije XIX-XXI veka koju je priredila Latinka Perović. U knjizi je autorka, između ostalog, pisala i o ulozi medija, posebno Pravoslavlja, glasila Srpske pravoslavne crkve. U intervjuima patrijarha Pavla, u kojima on poistovećuje pripadnost srpskoj naciji sa pripadnošću Srpskoj pravoslavnoj crkvi, prepoznala je težnju da se etnokonfesionalizam zajednice proglasi za nužni uslov državnosti srpskog naroda, a ateizam neprihvatljivim za Srbe.
Olga Popović - Obradović je bila hrabra i nepokolebljiva u borbi za slobodu mišljenja i dostojanstvo ljudskog života, te istrajna u stavu protiv ratova, mržnje i svake zloupotrebe čoveka. Bila je jedna od najistaknutijih antifašistkinja na naučnoj i političkoj sceni Srbije.
Njene knjige, članci i intervjui su precizne dijagnoze ideološke bolesti zbog koje su interesi države i društva u Srbiji bili podređeni rešavanju nacionalnog pitanja i stvaranju velike, nacionalne države Srba.
Olga se uporno i snažno borila protiv teške bolesti, ali je tu bitku izgubila.
2007. godine prekinut je njen životni put. Umrla je u svojoj 53 godini života. Iza nje su ostali suprug Ivan Oradović i kćerke Bojana i Marija.
Biografiju priredila
Snežana Tabački
