Cveta Dabić

Žene u NOB

Cveta Dabić (1912, Užice - 1942, Banjica) bila je istaknuta sindikalna i politička aktivistkinja u Užicu između dva rata, članica KPJ i organizatorka ustanka protiv okupatora na području Zapadne Srbije, u jesen 1941. godine.
Bila je u braku sa Vukolom Dabićem, takođe radnikom i sindikalnim i političkim aktivistom, zamenikom komandanta Užičkog partizanskog odreda. Cveta Dabić je poticala iz siromašne porodice, tako da je već kao dete počela da zarađuje. Od 13. godine zaposlila se u tkačnici u Užicu. Rano je pristupila sindikalnom pokretu tkačkih radnika i ubrzo postala istaknuta aktivistkinja, poznata i popularna među radnicima u Užicu. U međuratnom periodu, nekoliko puta je hapšena i otpuštana sa posla zbog svojih političkih ubeđenja i aktivnosti. Nakon okupacije, Cveta je bila među prvim organizatorima ustanka, postavši članica Okružnog komiteta KPJ za Užički okrug.
Nakon stvaranja Užičke republike, Cveta Dabić je bila na čelu odbora koji je rukovodio radom Užičke tkačnice, koja je imala prvorazredni značaj u proizvodnji tkanina i odeće za partizanske jedinice na oslobođennim područjima Zapadne Srbije. Nakon sloma Užičke republike, Cveta se povukla sa partizanskim jedinicama u Sandžak, ali je vraćena na terenski rad na okupirano područje.
Uhvaćena je u selu Stapari, sprovedena u Užički zatvor, gde je osuđena na smrt, a potom sprovedena u logor na Banjici, gde je streljana u julu 1942. Preživeli zatvorenici Banjičkog logora zapamtili su Cvetino hrabro držanje i nepopustljivost pred pritiscima nedićevskih logorskih čuvara i islednika. Njena porodica je takođe teško stradala u ratu. Naime, brat Blagoje ubijen je u Beogradu, a suprug Vukola je izvršio samoubistvo da ne bi pao neprijatelju u ruke, nakon ranjavanja krajem 1941.godine.
Nakon Drugog svetskog rata, Užička tkačnica je ponela ime Cvete Dabić.

Biografiju priredio:
Vladimir Jevtić