Poštovani,
Obraćamo Vam se povodom prinudnog iseljenja 47 romskih porodica koje su živele u neformalnom naselju u bloku 67 na Novom Beogradu. Posle prinudnog iseljenja i rušenja improvizovanih kuća, na ulici je ostalo 128 Roma, od kojih je 84 dece. Posle četiri dana i nekoliko pokušaja, ovi građani se i dalje nalaze bez ikakvog alternativnog smeštaja.
Jedini do sada ponuđeni alternativni smeštaj odnosio se na kontejnere u naselju Boljevci (opština Surčin). Pošto su romske porodice prihvatile ovaj privremeni alternativni smeštaj, postavljena su prva tri kontejnera. Posle demoliranja i pokušaja paljenja, građani Boljevca su otvoreno pretili da će sprečiti boravak Roma u njihovom komšiluku. Isključivo zbog otvorene mržnje građana Boljevca, romske porodice su zatražile da se pronađe druga alternativna lokacija.
Smatramo da je neprihvatljiva praksa odustajanja od odluka o alternativnom smeštaju samo zbog javno iskazanih rasnih predrasuda ili otvorenog rasizma dela većinskog stanovništva u nekom od naselja u Beogradu. Ovakvi protesti su u proteklih nekoliko godina organizovani u Zemun polju, Kamedinu, Novom Beogradu, Ovči i Batajnici. Otvoreni ili prikriveni rasizam prema građanima romske nacionalnosti nikada nije kažnjavan do sada, dok su u isto vreme prinudna iseljenja i rušenja romskih naselja uvek vršena uz punu asistenciju policije.
Imajući u vidu da je Srbija država članica Pakta o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima koji garantuje pravo na stanovanje, uključujući i alternativno zbrinjavanje u slučajevima prinudnog iseljenja, očekujemo od Vas da učinite sve u okviru svojih mogućnosti i ovlašćenja kako bi svih 47 porodica dobilo krov nad glavom bez odlaganja. Očekujemo da građani pogođeni ovim i bilo kojim budućim prinudnim iseljenjem budu unapred zbrinuti, na način koji to predviđaju Opšti komentari 4 i 7 Komiteta za ekonomska, socijalna i kulturna prava.
Zahtevamo od Vas da javno osudite sve izjave kojima se Romima poriče osnovno ljudsko pravo na slobodu nastanjivanja koje je garantovano članom 39. Ustava Republike Srbije, jer ne postoje zakonski osnovi da se bilo kom građaninu Srbije zabranjuje boravak ili nastanjivanje u Beogradu ili bilo kom drugom gradu. Država mora poštovati želju bilo kog građanina da dođe i ostane u Beogradu, bez obzira na etničku pripadnost. Takođe, eventualne nemoralne ili nezakonite radnje jednog od predstavnika Roma, ne mogu biti izgovor za negiranje prava na alternativni smeštaj. Istovremeno, najnovije najave gradskih vlasti Beograda da će zbrinuti samo žene sa decom, dok bi muškarci morali da se snalaze sami, predstavlja kršenje evropskih standarda o poštovanju privatnog, porodičnog života i doma koje je garantovano članom 8 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.
Imajući u vidu da nedavno usvojeni Zakon protiv diskriminacije danas stupa na snagu, a da je sutra 8. aprila, Svetski dan Roma, očekujemo od Grada Beograda i Vlade Republike Srbije:
U vezi sa iseljenjem romskih porodica iz bloka 67
1. Puno poštovanje prava na stanovanje, tako što bi se svim porodicama obezbedio alternativni smeštaj u koji se mogu odmah preseliti (u skladu sa Opštim komentarima broj 4 i 7 Komiteta za ekonomska, socijalna i kulturna prava)
2. Obezbeđivanje minimalnih infrastrukturnih uslova koji se tiču vode, struje i sl. na bilo kojoj lokaciji koja bude odabrana
3. Nadoknada vrednosti uništene imovine i hitna materijalna, medicinska i humanitarna pomoć svakoj porodici bez obzira na posedovanje ili neposedovanje dokumenata ili bilo koju drugu okolnost
4. Kažnjavanje svih otvorenih ili prikrivenih akata rasizma i/ili raspirivanja etničke/nacionalne mržnje i netrpeljivosti. Policija mora da reaguje kako bi zaštitila građane romske nacionalnosti, ali i da osigura potpunu primenu odluke o alternativnom smeštaju
5. Uzdržavanje od izjava kojima se negira pravo na slobodu kretanja i nastanjivanja, a koje je garantovano članom 39. Ustava Republike Srbije. Proterivanje sa teritorije jednog grada ne postoji u pravnom sistemu Republike Srbije, a za ograničenje slobode nastanjivanja ne postoje nikakvi zakonski preduslovi
6. Uzdržavanje od izjava kojima se negira pravo na stanovanje podelom romske zajednice na „bolje“ (integrisane) i „lošije“ (koji žive u ilegalnim naseljima), kao i praksu izjednačavanja svih porodica sa jednim od predstavnika koji nije pogođen prinudnim iseljenjem. Takođe, predstavnici države treba da prestanu sa izjavama o tome kako Romi prodaju ili zloupotrebljavaju svoju decu. Ovakvim izjavama se dodatno podstiču rasne predrasude među ostalim građanima
U vezi sa budućim prinudnim iseljenjima romskih porodica
1. Usvajanje i primena jasne strategije za slučajeve prinudnih iseljenja iz nelegalnih naselja
2. Ostavljanje razumnog roka i pravnih sredstava stanovnicima ovih naselja prilikom donošenja svake pojedinačne odluke o iseljenju
3. Upoznavanje stanovnika naselja sa lokacijom i tipom alternativnog smeštaja. Lokacija mora biti dostupna, adekvatna i omogućiti boravak
4. Kažnjavanje svih rasističkih incidenata i/ili govora mržnje prilikom realizacije odluke o alternativnom smeštaju
5. Puno poštovanje ljudskog dostojanstva, prava na dom i porodicu kao osnovnih ljudskih prava svakog građanina Srbije
6. Obezbeđenje sigurnosti i slobode od uznemiravanja na lokaciji na kojoj je alternativni smeštaj ponuđen
7. Uzdržavanja od negacije osnovnih ljudskih i manjinskih prava romske zajednice, kao i prihvatanje i rešavanje specifičnih problema romske populacije u Srbiji, a najviše: nedostatak osnovnih dokumenata, obrazovanje, stanovanje, zapošljavanje i diskriminacija u pristupu javnim mestima
8. Aktivna saradnja sa svim inicijativama koje imaju za cilj poboljšanje položaja Roma (npr. Dekada Roma) i pomoć koju pružaju lokalne i međunarodne organizacije, a ne potpuno odbacivanje međunarodne pomoći u izjavama predstavnika vlasti
Molimo vas da nas o svim preduzetim merama izvestite.
S poštovanjem,
Žene u crnom
Centar za mir i razvoj demokratije
Centar za unapređivanje pravnih studija
Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji
Inicijativa mladih za ljudska prava
Komitet pravnika za ljudska prava
Queeria, centar za promociju kulture nenasilja i različitosti
List Republika
Socijaldemokratska unija
Urban In, Novi Pazar
Škart
Švedski Helsinški odbor za ljudska prava
Gej-Strejt Alijansa
Labris – organizacija za lezbejska ljudska prava
Udruženje studenata sa hendikepom
Inicijativa za inkluziju VelikiMali
Esperanca, Novi Sad
Gayten LGBT
Anti-trafiking centar
Odbor za ljudska prava Valjevo
Odbor za ljudska prava Niš
Odbor za ljudska prava Negotin
Vojvođanski centar za ljudska prava
Građanski forum Novi Pazar
Odbor za ljudska prava Vranje
Beogradski centar za ljudska prava
Fond za humanitarno pravo
Rekonstrukcija Ženski fond
Regionalni centar za manjine
Glas razlike
Udruženje Roma „Oaza“
Demokratsko udruženje Roma
Romska partija
Centar za prava Romkinja, Niš
Romski studentski centar, Niš
Dečiji romski centar
Biro za kulturu
Savez antifašista Srbije
Socijaldemokratska unija
Grupa Pravo na grad
Kontekst
Žene za mir Leskovac
Forca, Požega
Građanska čitaonica Libergraf, Užice
