NATALIJA – NETI MUNK (1864 - 1924)

Žene u balkanskim i Prvom svetskom ratu

Beogradsko žensko društvo i Kolo srpskih sestara su prestali sa redovnim radom početkom balkanskih ratova i tokom Prvog svetskog rata. Oni su se uključili u tkz. vojsku milosrđa, što je podrzumevalo održavanje kuće i porodice, čuvanje i obrađivanje imovine, pomaganje frontu u novcu i stvarima, pomaganje u lečenju ranjenika i bolesnika, pomaganje izbeglicama, internircima i zrobljenicima. Do balkanskih ratova bilo je osposobljeno oko 1500 dobrovoljnih bolničarki i 25 lekarki.
Dobrovoljne bolničarke su uglavnom radile po ratnim i rezervnim bolnicama, pratile vojsku i povlačile se sa njom. U taj rad je bilo uključeno i Jevrejsko žensko društvo i njegove članice, među kojima je najpoznatija Natalija Neti Munk.

Natalija Neti Munk je rođena 1864 godine, u Beogradu, u porodici Natana Tajtacaka, siromašnog beogradskog zanatlije. Udala se za Gutmana Munka i s njim je imala sedmoro dece.
Bila je dete, kada su vođeni Srpsko-turski ratovi, što je verovatno opredelilo njen budući dobrovoljni rad. Neti je imala dvadeset godina, kada se prijavila za dobrovoljnu bolničarku u Srpsko-bugarskom ratu, 1885. godine. Negovala je ranjenike i bolesne vojnike u Donjem Gradu, u bolnici u kojoj je kasnije postala glavna nadzornica. Bila je članica i saradnica većine humanitarnih društava u Kraljevini Srbiji, Dobrovoljačkog udruženja, a naročito Srpskog crvenog krsta.

Za vreme balkanskih ratova 1912-1913. godine, Natalija Munk je ponovo na svom poslu dobrovoljne bolničarke. Negovala je požrtvovano tifusne i kolerične bolesnike u Četrnaestoj rezervnoj bolnici i sama dobila tešku infekciju trbušnog tifusa. Tek što se bila oporavila od te bolesti, počeo je Prvi svetski rat. Prva je prikupila dovoljno materijalnih sredstava i nastavila svoj humani posao. Lečeći i negujući bolesnike od pegavog tifusa, najzad je i sama obolela od te teške bolesti, 1914. godine.
Već naredne godine (1915.), u vreme povlačenja srpske vojske, Neti je bez ičije pomoći, sama prikupila sredstva i nešto od sanitetskog materijala i organizovala u Kruševcu vojnu bolnicu, gde je pokušavala da ostane do povratka srpske vojske u zemlju. Međutim, za vreme okupacije, zbog prismotre i anonimnih dojava da je „prikupljala priloge za snabdevanje srpskih komita“, bila je privođena i zatvarana.
Aktivnost je nastavila i po oslobođenju u Upravnom odboru Saveza dobrovoljaca, čija je članica ostala do svoje smrti. Bila je više puta odlikovana najvišim odlikovanjima tadašnje države. Uz sve to je pripadala krugu najuglednijih članica Jevrejskog ženskog društva.

Umrla je aprila 1924. godine. Ondašnje novine su navodile njeno rodoljubivo požrtvovanje i skromnost koje krase velike i zaslužne ljude i isticali da njen požrtvovani rad nije bio izraz trenutnog oduševljenja već trajne, doživotne predanosti kroz pune četiri decenije.

Biografiju priredila
Snežana Tabački