Promocija publikacije "Deset mitova o pornografiji" (izdanje AŽC)
Uvodničarka: Sanja Pavlović
Moderator: Miloš Urošević
28. oktobar 2020. godine
Miloš Urošević je prisutne upoznao sa osnovnim ličnostima, delima, događajima i datumima koji su važni za odnos feminizma prema pornografiji. Naglasio je, na početku, da je ovo prvi javni razgovor na tu temu kod nas. Pomenuo je i saopštenje kojim je Autonomni ženski centar osudio Sajam erotike. U vezi sa istorijom borbe ženskog pokreta protiv pornografije, kao počeci, rekao je Urošević, mogu se smatrati potezi sifražetkinje Ženije Avril de Sent-Kroa koja se, kao predsednica Komisije za socijalna pitanja pri Ligi naroda u Ženevi, borila, između ostalog i za zabranu pornografije početkom dvadesetog veka. U Drugom talasu feminizma kojeg predstavljaju radikalne feministkinje Ti Grejs Etkinson i Roksana Danbar, one odnos prema pornografiji pokazuju u svojim tekstovima iz 1969.
“Pokušavajući da odredi početak antipornografskog aktivizma, u svom istoimenom članku, Andrea Dvorkin je napisala da se početkom modernog antipornografskog pokreta može smatrati kada je Glorija Stajnem otišla u jedan Plejboj klub, pretvarala se da je “zečica”, ne bi li napisala članak o položaju konobarica u tim klubovima i o tome objavila tekst Priča zečice, 1963. godine.”
Kao radikalna prekretnica u razvoju pornografije kao industrije označava se 1972. godina i pojava porno-filma Duboko grlo. Dvorkin je 1974. godine u svojoj knjizi Mržnja prema ženama, istakla i da je pozivanje onih koji tolerišu pornografske sadržaje na Prvi amandman američkog ustava u stvari, neka vrsta podržavanja trgovaca robljem koji su, kako je naglasila, i pisali Prvi amandman koji se odnosi na slobodu govora.
U knjizi Suzan Braunmiler “Protiv naše volje: muškarci, žene, silovanje” iz 1975, istakao je dalje Urošević, ona u poglavlju o ratnim silovanjima govori o upotrebi pornografije kao načinu podsticanja silovanja (Pakistan – Banglandeš, 1971.), ali to će se ponoviti i u Libiji i Siriji, ali i u ratu u bivšoj Jugoslaviji (Pretvaranje silovanja u pornografiju: postmoderni genocid, Ketrin Mekinon, 1993.).
Kao važan događaj u borbi feministkinja protiv pornografije, Miloš Urošević je u svom izlaganju naveo i to što je Andrea Dvorkin u februaru 1976. godine organizovala proteste protiv projekcija pornografskog filma Snuff u bioskopima, filma koji je prikazivao stvarno ubistvo žene u Latinskoj Americi, pod sloganom "Tamo gde je život jeftin“. On je naveo još niz za njega važnih ličnosti i datuma kojima je dat doprinos borbi protiv pornografije.
Sanja Pavlović je svoje predavanje fokusirala na analizu publikacije “Deset mitova o pornografiji” koje je formulisala švedska grupa Talita “sa ciljem povećanja znanja mladih o štetnosti pornografije”, u okviru inicijative Reality Check. Kod nas je ovaj kratki priručnik izdao Autonomni ženski centar 2019. godine, u prevodu Marine Ileš i Sanje Pavlović, za korišćenje u srednjim školama. U deset mitova o pornografiji, prema ovoj publikaciji, spadaju:
- “Mejnstim pornografija je kao Plejboj”;
- “Moje dete ne gleda porografiju”;
- “Pornografija je seksualno obrazovanje”;
- “Pornografija ne utiče na veze”;
- “Pornografija je samo fantazija”;
- “Pornografija ne uzrokuje nasilje”;
- “Pornografija je seksualno oslobođenje žena”;
- “Feministička ili LGBTQ pornografija promoviše rodnu ravnopravnost”;
- “Amaterska pornografija je u redu, zato što od nje niko ne profitira”;
- ”Pornografija nije isto što i prostitucija”;
Pavlović je navela argumente protiv svake od ovih široko rasprostranjenih predrasuda o neškodljivosti, pa čak i koristi od postojanja pornografskih sadržaja. Ona je naglasila da je teško opravdati razlikovanje “soft” i “hard” pornografije jer su, po njoj, žene tu podjednako objektivizovane, a kao danas dominantnu-mejnstrim pornografiju, navela je tzv. Gonzo pornografiju, gde se izbliza snimaju određeni delovi tela. Prema analizama, čak 43% tinejdžera u Srbiji svakodnevno pristupa porno-sadržajima, a Pavlović je skrenula pažnju i na to da pornografija jača rasisitičke stereoptipe. “Ne postoji taj element društva koji pornografija ne može da iskoristi”, rekla je Pavlović i dodala da se prave čak i “Covid-porn” sadržaji.
Staša Zajović je komentarisala da je porno-industrija odavno deo makroekonomske strategije nekih zemalja, što je javno potvrdio i premijer Tajlanda, pridajući veliki značaj ekonomskom doprinosu “seks turizma” u svojoj zemlji.
Pavlović je, kao potvrdu ambicioznosti pornografskih medija, navela i podršku Porn-Hub-a protestima Afroamerikanaca u SAD, nazivajući to hipokrizijom jer su naslovi videa i sadržaji videa na tom sajtu krajnje rasistički.
Miloš Urošević je dodao podatak o neverovatnom rastu profita porno industrije u SAD: 1970. godine on je iznosio deset miliona dolara, a 2014- trinaest milijardi dolara.
Učesnici i uvodničari Kružoka razvili su živu diskusiju, uz lične stavove i primere.
Nastasja Radović
