Uvodničar: prof.dr Duško Radosavljević, predsednik Antifašista Vojvodine
Moderatorka: Staša Zajović
Prisutno: 24 osobe
21.04.2021. godine
Povod za ovaj razgovor sa profesorom Duškom Radosavljevićem je njegov tekst „Nastavak politike književnim sredstvima“ koji je objavljen u Danasu, u kojem se Radosavljević bavi kritičkim osvrtom na roman Vuka Draškovića „Ni rat ni pakt“ (Laguna, 2020). „Sam roman funkcionira na principu kombinovanja „teorija zavere“, srpskih nacionalnih stereotipa i tračeva predratne i posleratne beogradske čaršije“, kaže na jednom mestu u svom kritičkom prikazu ovog romana, Radosavljević.
Pored ovog teksta koji je povod za razgovor o istorijskom revizionizmu, Duško Radosavljević je govorio i o reakcijama na jedan drugi tekst koji je, povodom nedavne smrti generala Jovana Divjaka, objavio, takođe, u Danasu („Neukaljan lik Jovana Divjaka“).
Citirao je niz pretežno negativnih i invektivnih reagovanja na ovaj tekst u kojima se, kako smatra, pokazuje nepoznavanje biografije generala Divjaka, ali i jedan mrziteljski odnos prema njemu kao „izdajniku“. Među njima se pojavljuje i kvalifikacija „autofašisti“.
Prisetio se i rečenice Ive Andrića o vremenima u kojima su „progovorili najgori“. „Nikada nisam mogao objasniti strancima zašto se tučemo, a govorimo istim jezikom“, podvukao je Radosavljević paradoks u odnosima naroda Jugoslavije.
U vezi sa nacionalnom mitologijom koja dominira delom istorijske novelistike ali nije retka ni kod nekih istoričara, a po Radosavljeviću, kako je rekao, nalazi se i u preambuli Ustava kao „Lazareva kletva“. Kritikovao je i seriju „Aleksandar od Jugoslavije“ koja se emituje na TV Nova, rađenu prema istoimenom romanu Vuka Draškovića, kao rezultat „predrasuda, tračeva i stereotipa koji postoje u srpskom narodu bar sto godina“.
Kao primer plasiranja toga u literaturi naveo je i roman „Očevi i oci“ Slobodana Selenića: „ Legitimni su pogledi i Srba i Slovenaca i Hrvata na način uređenja Jugoslavije, ali je bio potreban politički dogovor“.
Radosavljević je ,zatim, komentarisao i aktuelne događaje u vezi sa rešavanjem odnosa između Srbije i Kosova: „ Aparthejd na Kosovu-da li će nekog ostaviti u uverenju da Albanci mogu da žive u Srbiji?“ On smatra da je „suštinska autonomija“ koja se pominje u Ustavu Srbije nedefinisana i sa tim u vezi je pomenuo status koji je obezbeđen za Alandska ostrva u Finskoj, na kojima žive Šveđani.
U nastavku Kružoka, prisutni su polemisali sa Radosavljevićevim stavom da su „u Srbiji na vlasti zadnjih 30 godina potomci onih koji su izgubili rat od 1941-45.“
Dragan Stojković je bio mišljenja da istorijski fašizam i nacionalsocijalizam ne bi trebalo jednostavno „prepisivati“ današnjim pojavama koje se na njih referiraju: „Ne mogu se fašizam i nacionalsocijalizam iz Drugog svetskog rata generalizovati i primenjivati i danas. Rađaju se iznova i u drugačijim okolnostima. Pojavljuju se u raznim vremenima, pod raznim imenima“. On je kritikovao i našu istoriografiju kao „uglavnom nekritičku“, a kao dobar a „kratkotrajan primer“ pomenuo je Ilariona Ruvarca.
Stefan Milosavljević je govorio o „falsifikovanju istine“ kroz „izjednačavanje fašista i antifašista“, o značaju obrazovnog sistema i postavio pitanje: „Šta su bili komunisti za Srbe?“
Nastasja Radović
