Saopštenje za javnost povodom Dana pobede nad fašizmom
Povodom Dana pobede nad fašizmom organizovaćemo 9. maja u 13h u Knez Mihailovoj ulici antiratnu/antifašističku akciju pod nazivom Stop fašizmu! Stop ratu u Ukrajini! Istog dana biće organizovane akcije u Novom Sadu i Leskovcu.
Danom pobede, koji se i ove godine obeležava 9. maja podsećamo se na taj datum 1945. godine kada je udruženim snagama zemalja antifašističke koalicije (u kojoj je vidnu ulogu imao i jugoslovenski partizanski pokret, Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije) poražena nacistička Nemačka, što je stvorilo pretpostavke za završetak Drugog svetskog rata (do čega je došlo nakon poraza imperijalnog Japana).
Na Dan pobede prisećamo se svih žrtava italijanskih, nemačkih i japanskih fašista i nacista, žrtava kvislinških režima i drugih saradnika nacifašističkih sila (uključujući tu hrvatske ustaše, srpske ljotićevce, nedićevce i četnike, kao i fašističke formacije iz redova drugih naroda na tlu Jugoslavije) i, u ne manjoj meri, poginulih antifašističkih boraca. Među njima se sa posebnim pijetetom sećamo vojnika Crvene armije, Rusa, Ukrajinaca i pripadnika brojnih drugih sovjetskih naroda, koji su dali najveći broj žrtava kako bi nacizam bio zbrisan sa lica Evrope i sveta. Činjenica da je Crvena armija kasnije ukaljala svoj obraz intervencijama u Mađarskoj, Čehoslovačkoj i Avganistanu. Tada se jasno pokazalo kako je ona postala oruđe imperijalne kontrole i osvajanja. To uopšte ne može pomutiti veličinu sovjetskih žrtava u Drugom svetskom ratu niti umanjiti poštovanje koje im i ovom prilikom odajemo.
Nacizam i fašizam su poraženi, ali njihovi sledbenici iznova dižu glavu u celoj Evropi (i šire), revizijom rezultata Drugog svetskog rata, rehabilitacijom fašističkih i nacističkih ideja i relativizacijom zločinačkog karaktera nacizma i fašizma. Od takvih tendencija nije izuzeta ni Srbija: istorijski revizionizam ne samo što je uzeo maha, nego je, zahvaljujući obrazovnom sistemu i medijskoj propagandi danas postala opštim mestom revizionistička tvrdnja da su se u Srbiji protiv okupacije borila dva antifašistička pokreta, od kojih je jedan bio komunistički (pa stoga i neprihvatljiv) a drugi demokratski (onaj monarhistički, ravnogorski, tzv. Jugoslovenske vojske u otadžbini, koji zaslužuje da bude rehabilitovan i da se mladim generacijama postavi kao uzor), iako je višestruko dokumentovan kvislinški karakter oružanih formacija pod komandom Draže Mihailovića).
U najnovije vreme neofašizam/neonacizam profilisao se u Srbiji i kao podrška velikoruskom neonacizmu, koji je na čelu s V. V. Putinom pokrenuo invaziju na Ukrajinu, pri čemu su zabeležena zverstva za koja smo verovali da se nakon ratova 90-ih godina na prostoru bivše Jugoslavije nikada više neće ponoviti, bar ne na tlu Evrope. Ruska federacija se u postsovjetskom periodu, nakon određenih kolebanja, oblikovala kao imperijalna sila koja nastavlja tradiciju carističkog i staljinskog samodržavlja legitimisanu etnofiletizmom i velikoruskim šovinizmom. Njeno današnje rukovodstvo nema nikakvog prava da se poziva na sovjetske zasluge u borbi protiv nacifašizma, jer je ono zločinačkom agresijom protiv Ukrajine koja traje više od dva meseca popljuvalo grobove palih antifašističkih boraca.
Ovogodišnje obeležavanje Dana pobede stoga je povod da ponovo iskažemo javnu i nedvosmislenu podršku svom onim brojnim građankama i građanima Rusije koji na najrazličitije načine pružaju otpor zločinačkoj agresiji na Ukrajinu, uključujući i dezertiranje iz redova agresorske armije. Iskazujemo i svoju solidarnost s građankama i građanima Ukrajine, koji su bez svoje krivice postali metama iživljavanja pomahnitale ruske soldateske.
Život u miru je osnovno ljudsko pravo. Rat je zločin protiv mira, a oni koji krše to osnovno pravo ostaće zapamćeni po zlu i predstavljaće večnu sramotu celog čovečanstva.
Žene u crnom, Beograd
Savez antifašista Srbije
Savez antifašista Vojvodine
NENA-grupa za mir i prava žena, Leskovac
Beograd, 8. maj 2022.
